SKG Bridges Festival: Νέοι καλλιτέχνες συστήνουν ξανά τη Θεσσαλονίκη

https://www.documentonews.gr/article/skg-bridges-festival-neoi-kallitexnes-systhnoyn-xana-th-oessalonikh


Κάθε πόλη λέει στους επισκέπτες της µια ιστορία για τον εαυτό της. Οποιος περιδιαβαίνει την Αθήνα νιώθει ότι κάθε του βήµα πραγµατοποιείται εκεί όπου γεννήθηκαν η δηµοκρατία, η φιλοσοφία, ο ίδιος ο δυτικός κόσµος. Αναπόφευκτα όµως αναρωτιέται κανείς ποια ιστορία λέει για τον εαυτό της η δεύτερη µεγαλύτερη πόλη της χώρας, η Θεσσαλονίκη.


Η ταυτότητα είναι κάτι που ορίζει κανείς για τον εαυτό του, αλλά αποκτά νόηµα όταν αναγνωρίζουν κάτι από αυτό και οι έξω. Από αυτή την άποψη τη Θεσσαλονίκη για πολλά χρόνια δεν την απασχολούσε να έχει ταυτότητα. Ηταν πόλη περίκλειστη, καθόλου εξωστρεφής, που θαρρούσε κανείς πως ζούσε µόνο για να διαιωνίζει την εσωστρέφειά της και να τη µετατρέπει σε χρυσοφόρες πολιτικές καριέρες. Οµως τα τελευταία χρόνια το σκοτάδι που σκέπαζε την πόλη έχει διαρραγεί και οι δηµιουργικές δυνάµεις της πόλης ανασαίνουν και πάλι· ιδιαιτέρως οι νεανικές καλλιτεχνικές δυνάµεις.

Αυτό το πλήθος των νεανικών οµάδων, σχηµάτων και πρωτοβουλιών, ο πολύχρωµος κόσµος όχι µόνο των αµιγώς καλλιτεχνών, αλλά και των νέων µε σπουδές πάνω στην τέχνη και τη διαχείριση των γεγονότων πολιτισµού. Αυτοί και αυτές που κατάφεραν να οργανώσουν στη Θεσσαλονίκη µεγάλα καλλιτεχνικά γεγονότα, ακόµη και διεθνούς εµβέλειας.

Οµως κάτι έλειπε. Η σύνθεση. Και δουλειά της πολιτικής ηγεσίας είναι να συνθέτει τις επιµέρους δυνάµεις σε ένα ενιαίο εγχείρηµα, σε ένα ενιαίο όραµα. Και στην προκειµένη περίπτωση, σε µια προοπτική για τους νέους ανθρώπους και µια νέα δυναµική ταυτότητα για την πόλη. Σε αυτήν ακριβώς την αντίληψη στηρίχτηκε η δηµιουργία του SKG Bridges Festival που πραγµατοποιήθηκε –ως υλοποίηση της πρωτοβουλίας του Γραφείου Κοινωνικών Πολιτικών του Πρωθυπουργού– για πρώτη φορά τον Μάιο του 2018 στη Θεσσαλονίκη. Η βασική ιδέα ήταν η διοργάνωση ενός δωρεάν ανοιχτού πολυήµερου φεστιβάλ στον δηµόσιο χώρο της πόλης (δρόµοι, πλατείες, αρχαιολογικά µνηµεία), όπου καλλιτεχνικές οµάδες αλλά και οι νέοι καλλιτέχνες των σπουδαίων κρατικών πολιτιστικών θεσµών που φιλοξενεί η πόλη θα χρηµατοδοτούνταν ώστε να παρουσιάσουν το έργο τους µαζί µε καλλιτέχνες άλλων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου.

Το όνοµα SKG Bridges Festival επιλέχτηκε διότι θέλαµε και πετύχαµε να αποτελεί µια γεφύρωση. Στις πέντε µέρες που πραγµατοποιήθηκε βρέθηκαν µαζί καλλιτέχνες απ’ όλες τις µορφές των τεχνών, από τις δηµιουργικές οµάδες και από τους κρατικούς φορείς από την Ελλάδα και τον ευρωπαϊκό Νότο. Εγιναν πάνω από 70 εκδηλώσεις, µε τη συµµετοχή περισσότερων από 100 ξένων καλλιτεχνών από δέκα χώρες. Οι δηµιουργικές οµάδες της πόλης µπόρεσαν να κάνουν ένα βήµα παραπάνω στο έργο τους, αποκτώντας προβολή την οποία έως τώρα δεν είχαν, αλλά και χώρους στη διάθεσή τους στους οποίους έως τώρα δεν είχαν πρόσβαση. Σχέδια που περίµεναν στο συρτάρι και στην ψυχή των καλλιτεχνών µπόρεσαν να παρουσιαστούν σε εµβληµατικά σηµεία της Θεσσαλονίκης, στο Γεντί Κουλέ, στη Ροτόντα, στο λιµάνι, στην παραλία. Και η πόλη είδε ότι µπορεί να συνθέσει µια ιστορία που θα λέει στον κόσµο για τον εαυτό της, να δηµιουργήσει µια ταυτότητα: της νεανικής µητρόπολης του ευρωπαϊκού Νότου µε διαρκή φεστιβαλικό χαρακτήρα ολόκληρο τον χρόνο, µια πόλη δηµιουργίας.

Φέτος, και πάλι τον Μάιο, από τις 8 έως τις 12, θα πραγµατοποιηθεί το SKG Bridges Festival 2019 χάρη στη στήριξη των υπουργείων Πολιτισµού, Παιδείας (Γενική Γραµµατεία Νέας Γενιάς), Τουρισµού και Μακεδονίας – Θράκης. Μέσα από ένα δηµόσιο ανοιχτό κάλεσµα δεκάδες δηµιουργικές οµάδες και νέοι καλλιτέχνες κατέθεσαν τις προτάσεις τους και οι καλύτερες θα χρηµατοδοτηθούν για να παρουσιαστούν µαζί µε τις δράσεις των νέων καλλιτεχνών των κρατικών πολιτιστικών φορέων στο κοινό της Θεσσαλονίκης. Και θα αποδείξουν πως αξίζει να κάνουµε ό,τι µπορούµε για να τους δίνουµε την ευκαιρία να εκφράζονται στην ίδια τους τη χώρα, αφού το περίφηµο brain drain δεν αφορά µόνο επιστήµονες αλλά και καλλιτέχνες. Σε τελευταία ανάλυση, πόλη είναι πάντα οι άνθρωποί της. Και οι νέοι άνθρωποι είναι αυτοί που µπορούν να αλλάξουν τη φυσιογνωµία, την ταυτότητα και την ιστορία της Θεσσαλονίκης.

Για την 8η Μαρτίου του παλιού και του νέου κόσμου

https://left.gr/news/gia-tin-8i-martioy-toy-palioy-kai-toy-neoy-kosmoy

Είναι πολλά τα χρόνια που η 8η Μαρτίου γιορτάζεται ως η μέρα της γυναίκας. Από το 1977, όταν ο ΟΗΕ καθιέρωσε τον εορτασμό. Και είναι ακόμη περισσότερα τα χρόνια που μας χωρίζουν από το γεγονός στο οποίο οφείλεται η σημερινή επέτειος. Την μεγάλη απεργία των εργατριών της κλωστοϋφαντουργίας στη Νέα Υόρκη, το 1857. Μια απεργία που αντιμετωπίστηκε με πολύ μεγάλη βία, εξαιτίας του ότι τα αιτήματά της άγγιζαν τρία επικίνδυνα σημεία. Οι εργάτριες ζητούσαν μείωση των ωρών εργασίας, άρση των διαχωρισμών ανάμεσα στους αγγλοσάξονες και τους υπόλοιπους εργάτες και ίσους μισθούς ανδρών και γυναικών. Τα αιτήματα τους, λοιπόν, αφορούσαν τρεις μορφές εκμετάλλευσης: την ταξική, την εθνοτική και την έμφυλη.  Όλα αυτά συνέβησαν στην ίδια πόλη που εννιά χρόνια πριν είχε συγκληθεί το πρώτο φεμινιστικό συνέδριο. Και ήταν το 1848. Χρονιά συγκλονιστικών αναβρασμών. Χρονιά των μεγάλων επαναστάσεων που συντάραξαν την Ευρώπη. Χρονιά κυκλοφορίας του Κομμουνιστικού Μανιφέστου από τον Μαρξ και τον Ένγκελς.

Καμία σύμπτωση δεν βρίσκεται μέσα σε όλα αυτά. Μόνο σημεία που μας δείχνουν ότι ο ένας αγώνας τροφοδοτεί τον άλλο. Αλλά, κυρίως, πως το Γυναικείο Ζήτημα -όπως για πολλές δεκαετίες είχε καθιερωθεί να ονομάζεται η υπόθεση της γυναικείας χειραφέτησης- περιλαμβάνει όλες αυτές τις μορφές εκμετάλλευσης. Πως οι γυναίκες, σε όλες τις εκδοχές των κοινωνικών σχηματισμών υφίστανται πολλαπλή καταπίεση, μεγαλύτερη από αυτή των αντρών. Και πληρώνουν πάντα, πολύ μεγαλύτερο τίμημα για τις κατακτήσεις τους και για την ίδια την παρουσία τους στον δημόσιο χώρο.

Πολλά χρόνια έχουν περάσει και από την πρώτη καθιέρωση της 8ης Μαρτίου ως ημέρας εορτασμού. Ήταν το 1910, όταν σε ένα Σοσιαλιστικό Συνέδριο η γερμανίδα Κλάρα Τσέτκιν πρότεινε και πέτυχε να οριστεί αυτή η μέρα ως τιμητική για τον αγώνα των γυναικών όλης της γης. Οκτώ χρόνια μετά, το 1918, οι περίφημες σουφραζέτες -που είχαν κάνει αισθητή την παρουσία τους για δεκαετίες- κατέκτησαν στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα μερικό δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Και ήταν την ίδια χρονιά που στην Ελλάδα, η εμβληματική φεμινίστρια Καλλιρρόη Παρέν εξοριζόταν στην Ύδρα, εξαιτίας του αγώνα της για τα δικαιώματα των γυναικών. Το αποτέλεσμα ήταν να σταματήσει να εκδίδεται η περίφημη Εφημερίδα των Κυριών, το έντυπο που μέσα από τις σελίδες του οι πρώτες Ελληνίδες φεμινίστριες έδειχναν για 30 χρόνια στις γυναίκες τον δρόμο του μέλλοντός τους.

Ο αγώνας των Ελληνίδων για το δικαίωμα στην ψήφο άργησε να δικαιωθεί. Το τελευταίο θεσπίστηκε μόλις το 1952, παρότι ήδη από το 1890 οι γυναίκες είχαν πετύχει να εισάγονται στο πανεπιστήμιο. Ξέρουμε, όμως, πως οι γυναίκες στην Ελλάδα δεν ψήφισαν τότε για πρώτη φορά. Είχε προηγηθεί μια άλλη ψήφος. Όχι σε ένα τυπικό πλαίσιο εκλογών, αλλά ουσιαστική και βαθιά δημοκρατική. Γιατί ήταν η ψήφος του 1944, μέσα στην Κατεχόμενη Ελλάδα, στις εκλογές για την ανάδειξη της ΠΕΕΑ, της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, της περίφημης Κυβέρνησης του Βουνού που οργανώθηκε με πρωτοβουλία του ΕΑΜ. Ήταν η πρώτη φορά που σε χώρα υπό Κατοχή ο λαός της εξέλεγε την δική του κυβέρνηση. Και ήταν η πρώτη φορά που ψήφιζαν όχι μόνο οι γυναίκες, αλλά και οι νέοι από 18 χρόνων και πάνω. Πέντε γυναίκες εκλέχθηκαν τότε σε θέσεις εθνοσυμβούλου.

Αυτή η μικρή ιστορική ανασκόπηση δεν είχε ως σκοπό να δείξει την σημερινή ημέρα μόνο ως μια ημέρα μνήμης. Αντιθέτως. Ήθελε να υπογραμμίσει πως η επέτειος αυτή δεν θυμίζει μέρες που αφήσαμε οριστικά πίσω μας. Και άρα, δεν είναι αποδεκτό να εκφυλίζεται σε μία μέρα εμπορευματοποιημένων εορτασμών, χωρίς καμία πολιτική και κοινωνική διάσταση. Αντιθέτως, πρέπει να αναδεικνύει την βαθιά και -δυστυχώς- σύγχρονη  ουσία αυτής της μέρας. Το ότι ακόμη και σήμερα οι γυναίκες υφίστανται την καταπίεση στο πολλαπλάσιο. Στις μέρες της ευμάρειας και στις μέρες της κρίσης.

Οι γυναίκες που θεωρείται αυτονόητο πως πρέπει να ανταποκριθούν σε πολλούς ρόλους. Οι γυναίκες που έδωσαν τεράστιες μάχες για να κερδίσουν στοιχειώδη δικαιώματα. Όχι μόνο για την ψήφος και τις σπουδές. Μα και για την εργασία. Και για την αυτοδιάθεση του σώματος τους. Για το δικαίωμα τους, τελικά, σε μία αυτόνομη ύπαρξη, πέρα από την καταπίεση του πατέρα ή του συζύγου τους.
Οι γυναίκες που με βάσει τα τελευταία στοιχεία της  Eurostat (2015) τις χώριζε στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση ένα μισθολογικό χάσμα από τους άντρες της τάξης του 16,3%. Δηλαδή, για κάθε ευρώ που κέρδιζε ένας άνδρας, οι γυναίκες κέρδιζαν κατά μέσο όρο μόνο 84 σεντς.

Οι γυναίκες που, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, πληρώνουν πιο σκληρά από όλους τις πολιτικές της λιτότητας. Που επλήγησαν δυο φορές από τις αποφάσεις που επιβλήθηκαν για τις περικοπές των δημοσίων δαπανών, την ιδιωτικοποίηση δημόσιων επιχειρήσεων και τη διάλυση των κοινωνικών υπηρεσιών. Αφενός, επειδή το μεγαλύτερο μέρος των εργαζόμενων σε αυτές τις δομές είναι γυναίκες, άρα εκτινάχθηκε η ανεργία τους. Αφετέρου, επειδή οι ίδιες φορτώθηκαν τα βάρη που προέκυψαν από την διάλυση αυτών των δομών και ανέλαβαν πολλαπλάσια φροντίδα για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους στο σπίτι, γιατί ακόμη και σήμερα θεωρείται πως αυτό αντιστοιχεί στον κοινωνικό τους ρόλο. Και αυτά τα ξέρουμε στη χώρα μας πολύ καλά.
Οι γυναίκες είναι αυτές που, κατά την ίδια μελέτη, βιώνουν τις έμφυλες διακρίσεις στη δημόσια και την ιδιωτική σφαίρα σε όλες τις χώρες του πλανήτη.
Που σε 155 από 173 οικονομίες του πλανήτη καταγράφεται τουλάχιστον ένας περιορισμός σε βάρους τους στο επίπεδο της νομοθεσίας για την  απασχόληση και την επιχειρηματικότητα.

Οι νέες γυναίκες που το 2016 συμμετείχαν στο εργατικό δυναμικό σε ποσοστό μόλις 37,3% του συνόλου τους, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τους νέους άνδρες ήταν 53,9%.

Οι γυναίκες που ενώ αποτελούν άνω του 40% των εργαζομένων στον σκληρό αγροτικό τομέα, αμείβονται μέχρι και 40% λιγότερο από τους άνδρες.
Οι γυναίκες που από το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού που έχουν μερική ή μηδενική πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση τους ανήκει ένα βαρύ 73%.
Οι γυναίκες που η συνολική αξία της άμισθης εργασίας τους στο σπίτι και στον τομέα φροντίδας υπολογίζεται μεταξύ 10% έως 39% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας ακόμη και τους τομείς των κατασκευών, του εμπορίου και των μεταφορών.
Οι γυναίκες που ως αποτέλεσμα όλων αυτών, το ποσοστό τους που παίρνει τελικά σύνταξη είναι 10 μονάδες μικρότερο από το αντίστοιχο των ανδρών.
Και όλα αυτά γίνονται ενώ, σύμφωνα με μελέτη του 2016 από την Διεθνή Συνομοσπονδία Εργατικών Συνδικάτων, αν γίνονταν επενδύσεις στο χώρο των υπηρεσιών φροντίδας της τάξης του 2% του ΑΕΠ σε επτά χώρες, θα δημιουργούνταν περισσότερες από 21 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, από τις οποίες ως και 70% θα καλύπτονταν άμεσα από γυναίκες.

Να δούμε τώρα και τι γίνεται ειδικά εδώ, στη χώρα μας.  Όπου σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ ενώ το ποσοστό ανεργίας των ανδρών για τον Δεκέμβριο 2017 ήταν στο 16,9%, το αντίστοιχο των γυναικών ήταν στο 25,8%. Εμείς δεν κρύβουμε τα προβλήματα. Τα φέρνουμε στο φως, για να μπορέσουμε να τα λύσουμε. Γιατί στη χώρα μας έχουμε το Σύνταγμα. Που στο Άρθρο 4 λέει πως «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις». Και στο  Άρθρο 116 πως «Το Κράτος μεριμνά για την άρση των ανισοτήτων που υφίστανται στην πράξη, ιδίως σε βάρος των γυναικών». 

Και για αυτό, αυτή η κυβέρνηση εδώ και τρία χρόνια νομοθετεί. Παίρνει μέτρα που μπορεί να φαίνονται μικρά, όμως φέρνουν ανακούφιση στους ανθρώπους που τους αφορούν. Ενισχύουν το δικαίωμα των γυναικών και γενικώς των νέων ανθρώπων στην οικογενειακή ζωή.

Θεσμοθετήθηκε με τον νόμο 4440/2016 το δικαίωμα των γονιών με ανήλικο παιδί να παίρνουν άδεια με αποδοχές από τη δουλειά τους, λόγω ασθένειας του παιδιού τους, με μία ιατρική βεβαίωση. Το δικαίωμα αυτό φτάνει σε τέσσερις (4) εργάσιμες ημέρες ανά έτος. Και για τους τρίτεκνους και άνω, το δικαίωμα αυτό ανέρχεται σε πέντε (5) εργάσιμες ημέρες ανά έτος. Ενώ για τους γονείς των μονογονεϊκών οικογενειών, η άδεια αυτή φτάνει τις έξι εργάσιμες ημέρες ανά έτος.

Θεσπίστηκε για τις εργαζόμενες στα Κοινωφελή Προγράμματα εργασίας των Δήμων που βρίσκονται σε κατάσταση κυοφορίας πως μπορούν να απουσιάζουν από την εργασία τους για να υποβληθούν σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου. Όλοι οι εργαζόμενοι στα Κοινωφελή Προγράμματα που είναι γονείς δικαιούνται είτε να προσέρχονται αργότερα είτε να αποχωρούν νωρίτερα από την εργασία τους κατά μία ώρα την ημέρα και μέχρι το παιδί τους να φτάσει στην ηλικία των τριάντα μηνών. Το δικαίωμα αυτό αποδίδεται ασφαλώς και στους θετούς γονείς παιδιού ηλικίας έως έξι ετών, με χρονική αφετηρία την υιοθεσία του παιδιού. Επίσης, κάθε γονέας παιδιού ηλικίας 4 έως 16 ετών ο οποίος εργάζεται στα Κοινωφελή Προγράμματα δικαιούται να απουσιάζει δύο ημέρες, σε σπασμένες ώρες ή ολόκληρη ημέρα κάθε φορά, προκειμένου να διευκολυνθεί στην παρακολούθηση της σχολικής επίδοσης του παιδιού του. 

Θεσπίστηκε η υποχρεωτική προσχολική αγωγή. Δηλαδή, με ένα μεταβατικό στάδιο τριών χρόνων, τα παιδιά 4 και 5 ετών θα πηγαίνουν στα νηπιαγωγεία και τα μικρότερα στους παιδικούς σταθμούς. Έτσι, όχι μόνο δεν θα χαθούν θέσεις εργασίας στου παιδικούς σταθμούς, αλλά θα μπορέσουν να ενταχθούν σε αυτά και τα 3χρονα που ως τώρα σε πολλές περιπτώσεις έμεναν εκτός, λόγω της παρουσίας των 4χρονων και 5χρονων στους παιδικούς σταθμούς. Το 2018 θα δημιουργηθούν 400 νέοι βρεφονηπιακοί σταθμοί για επιπλέον 10.000 παιδιά και επιπλέον 1.800 την περίοδο 2019-2020 και για 45.000 παιδιά, σχεδόν διπλασιάζοντας τους υφιστάμενους 2.800 σε 5.000 σταθμούς.

Διευρύνθηκε ο θεσμός του Ολοήμερου Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού. Ορίστηκε ως εν δυνάμει Ολοήμερο το κάθε σχολείο, και όχι κάποια συγκεκριμένα, αρκεί να το ζητήσει συγκεκριμένος αριθμός μαθητών, μικρότερος μάλιστα από ότι πριν.  Εναρμονίστηκε το πρόγραμμά νηπιαγωγείων και δημοτικών, για να μπορούν οι γονείς που έχουν παιδιά και στα δύο να τα παίρνουν την ίδια ώρα. Και προβλέφθηκε προαιρετική πρωινή ζώνη 7:45- 8:30 τα νήπια-προνήπια των οποίων οι γονείς εργάζονται. Ενώ τα Ολοήμερα μπορούν να λειτουργήσουν και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Ακόμα και τα, πάνω από 800, ολιγοθέσια σχολεία της περιφέρειας έγιναν Ολοήμερα.
Άλλαξε το ωράριο στα Ειδικά Σχολεία και πλέον το μάθημα τελειώνει και σε αυτά στις 13:15 και όχι στις 12:15, που δημιουργούσε πρόβλημα στους γονείς.
Και βέβαια επιτεύχθηκε μια πολύ μεγάλη αύξηση των οικογενειακών επιδομάτων κατά 260 εκατομμύρια και θεσπίστηκε για πρώτη φορά το επίδομα στο πρώτο και στο δεύτερο παιδί.

Και όλα αυτά, ενώ το επόμενο διάστημα αναμένεται νομοθετική πρωτοβουλία για να βελτιωθεί το πλαίσιο αναδοχής, ώστε να σταματήσει η τεράστια αναμονή των οικογενειών για την υιοθεσία, όπως και η μακροχρόνια παραμονή των παιδιών στα ιδρύματα.

Όμως, ξέρουμε πως, όσο σημαντικά κι αν είναι τα μέτρα αυτά, θα αποδυναμώνονται διαρκώς όσο δεν λύνουμε το βασικό πρόβλημα που δημιουργεί αδυναμία σχεδιασμού του μέλλοντος των νέων ανθρώπων και ειδικά των γυναικών: το ζήτημα της σταθερής και πλήρους εργασίας. Και μπορεί η ανεργία των γυναικών έχει μειωθεί από το 27,9% τον Δεκέμβριο του 2016  στο 25,8% τον Δεκέμβριο του 2018, αλλά παραμένει απαράδεκτα υψηλή. Και η ριζική της μείωση είναι ένας διαρκής στόχος.

Αλλά δεν υπάρχουν στη ζωή μας μόνο οι εμφανείς καταστάσεις. Υπάρχουν πράγματα που τα έχουμε εξωθήσει στο περιθώριο και δεν τα βλέπουμε στην καθημερινότητά μας. Και υπάρχουν και γυναίκες που έχουν μπει στο περιθώριο και έχουν γίνει αόρατες. Όπως οι γυναίκες που βρίσκονται στις φυλακές. Πρόσφατα ιδρύθηκε ένα Δημοτικό σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας στις γυναικείες φυλακές Ελεώνα Θηβών. Σε ένα ίδρυμα όπου πολλές γυναίκες είναι έγκλειστες μεγαλώνοντας εκεί και τα παιδιά τους. Και που πολλές φορές έχουν μια τεράστια, μια συγκλονιστική όρεξη να μορφωθούν, ακόμη και να σπουδάσουν για να ξεφύγουν από τη μοίρα που γεννάει η φυλακή. Για να φτιάξουν ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους. Για να γίνουν οι ίδιες με τον προσωπικό τους αγώνα ένα λαμπρό παράδειγμα για τα παιδιά τους. Για να μην ντρέπονται όταν τα κοιτάνε. Αλλά να νιώθουν υπερήφανες. Και πλέον, με ψηφισμένο νόμο του υπουργείου Παιδείας, για όλους τους ανθρώπους που ζουν στις φυλακές και επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους θα μπορούν να ιδρύονται και να λειτουργούν εκεί σχολεία όλων των βαθμίδων, δίνοντας το χέρι στους ανθρώπους που μέσα στις συνθήκες του εγκλεισμού θέλουν να απελευθερώσουν το μυαλό τους και να σχεδιάσουν ένα καλύτερο μέλλον.

Υπάρχουν όμως και άλλα πράγματα. Είναι οι σημαντικές θεσμικές αλλαγές που προκαλούν συνεπακόλουθες αλλαγές στο πεδίο της ιδεολογίας και της συνείδησης. Είναι η θέσπιση του Συμφώνου Συμβίωσης για τα Ομόφυλα Ζευγάρια και της Νομικής Αναγνώρισης Ταυτότητας Φύλου. Και ίσως κανείς αναρωτηθεί τι σχέση μπορεί να έχουν αυτά με την καταπίεση της γυναίκας. Όμως, εμείς ξέρουμε καλά, από τις αναλύσεις μας και από τις ιδεολογικές μας κατακτήσεις πως το σύνολο των κοινωνικών αντιλήψεων για το ρόλο των γυναικών στην κοινωνία, οι ιδέες και οι κοινωνικές σχέσεις που βρίσκεται στη βάση της καταπίεσης των γυναικών, αυτό που λέμε «πατριαρχεία», είναι αυτό ακριβώς που προκαλεί και την καταπίεση των ομοφυλόφιλων, των ατόμων με ομοερωτικό προσανατολισμό. Αυτή η φαλλοκρατική αντίληψη που υπάρχει παραδοσιακά και στις δυτικές κοινωνίες για τον υποδυέστερο χαρακτήρα των γυναικών και των ομοφυλόφιλων και που σήμερα την βλέπουμε να επιστρέφει δυναμικά, μέσω της ακροδεξιάς συντηρητικής ρητορικής που κερδίζει διαρκώς έδαφος στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Εμείς είμαστε απέναντι σε όλα αυτά. Εμείς υποστηρίζουμε πως ο αγώνας για τα δικαιώματα όλων είναι αγώνας για τη δημοκρατία, μα και αγώνας αντιφασιστικός.

Αγώνας για την αξιοπρέπεια του ανθρώπου είναι και ο αγώνας ενάντια στο trafficking, την εμπορία ανθρώπων, το πεδίο εκμετάλλευσης γυναικών σε ολόκληρη τη γη. Και σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, η Ελλάδα είναι μια από τις βασικές χώρες που διακινούνται θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Ενώ, μια πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (2014) καταδεικνύει πως η κατάσταση στην ΕΕ σχετικά με τη βία κατά των γυναικών είναι πιο σκληρή από όσο ίσως υποθέτουμε. Το ποσοστό των γυναικών που έχει πέσει θύμα σωματικής ή και σεξουαλικής βίας στην Ευρώπη, από την ηλικία των 15 ετών και άνω είναι 1 στις 3 γυναίκες (33%). Μιλάμε για 62 εκατομμύρια γυναίκες. Και μέσα σε έναν μόλις χρόνο, 13 εκατομμύρια γυναίκες είχαν ζήσει κάποια μορφή ψυχολογικής βίας από τον σύντροφο τους, όπως δημόσιο εξευτελισμό ή απαγόρευση εξόδου από το σπίτι. Και το πιο σκληρό δεδομένο: κάθε χρόνο πεθαίνουν 3.500 γυναίκες λόγω ενδοοικογενειακής βίας στις 28 χώρες μέλη της ΕΕ.

Ήταν, λοιπόν, κάτι παραπάνω από ώριμη η εισαγωγή στη Βουλή, σήμερα, 8 Μαρτίου 2018, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, του νομοσχεδίου για την εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. Οι ρυθμίσεις που εισάγονται περιλαμβάνουν:

Την ενίσχυση της ποινικής νομοθεσίας για την αντιμετώπιση εγκλημάτων που διαπράττονται σε βάρος των γυναικών (ακρωτηριασμός γεννητικών οργάνων, stalking, «εγκλήματα τιμής»)

Την κατάργηση της διάταξης του Ποινικού Κώδικα που προβλέπει πως δεν ασκείται ποινική δίωξη σε υπαίτιο αποπλάνησης ανηλίκου αν στο μεταξύ τελέστηκε γάμος μεταξύ τους

Την τροποποίηση του νόμου για την ενδοοικογενειακή βία, για να επιτευχθεί η αποτελεσματικότερη κι ευρύτερη εφαρμογή του.

Την τροποποίηση του νόμου περί όπλων, ώστε να μην χορηγούνται άδειες σε όσους διώκονται ή έχουν καταδικασθεί για αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας.
Την ακύρωση της διαδικασίας επιστροφής στις χώρες τους όσων αλλοδαπών γυναικών έχουν υποστεί ενδοοικογενειακή βία.

Η 8η Μαρτίου, λοιπόν, υπάρχει για να μιλάμε και κυρίως για να αγωνιζόμαστε απέναντι σε όλα αυτά. Σήμερα που τόσες πολλές γυναίκες, εδώ, δίπλα μας αγωνίζονται σκληρά για το πιο βασικό δικαίωμα, για τη ζωή και την αξιοπρέπεια. Σήμερα που ένα σύμβολο αυτού του τεράστιου αγώνα τους είναι η Νάντια Μουράντ Μπαζί. Είναι το κορίτσι αυτό που είχε πέσει θύμα βιασμού από τους τζιχαντιστές του ISIS και που πριν δύο χρόνια συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός. Μια γυναίκα που έχει κάνει αυτήν την τραγική εμπειρία της σημαία του αγώνα ενάντια στην καταπίεση των γυναικών. Που προβάλει τις πληγές της για να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο και να γλιτώσει άλλες γυναίκες από παρόμοια μοίρα. Το δικό της πρόσωπο έχει αυτή η μέρα.

Μα και πολλά άλλα.
Έχει τα πρόσωπα των γυναικών που με την στάση τους δείχνουν καθημερινά την τεράστια δύναμη τους και το ότι μπορούν να κατακτήσουν ότι τους αξίζει
Το πρόσωπο της Μάγδας Φύσσα, που μπροστά της υποκλινόμαστε στη δύναμη της μητέρας και της αγωνίστριας και στεκόμαστε δίπλα της.

Το πρόσωπο της Κωνσταντίνας Κούνεβα, που ως εργαζόμενη, συνδικαλίστρια, μετανάστρια, μητέρα, γυναίκα και σήμερα ευρωβουλευτής στάθηκε απέναντι στις πιο σκληρές και μαύρες πτυχές του νεοφιλελευθερισμού.

Έχει τα πρόσωπα των γιαγιάδων των νησιών μας, που με την προσφορά τους στους πρόσφυγες έστρεψαν τα φώτα όλου του κόσμου στη χώρα μας και έδωσαν έναν παγκόσμιο μάθημα ανθρωπιάς σε όλους τους λαούς, από αυτήν εδώ τη γωνιά της γης.

Μα έχει και τα πρόσωπα των 11 οροθετικών γυναικών που διαπομπεύτηκαν χυδαία πριν κάποια χρόνια από δράσεις της ελληνικής πολιτείας. Και οφείλουμε να δεσμευτούμε συνολικά ως κοινωνία πως δεν θα επιτρέψουμε ποτέ ούτε μια τέτοια ταπείνωση ανθρώπων ούτε έναν τέτοιο εξευτελισμό των θεσμικών οργάνων του κράτους, μια τέτοια ασύληπτα αντιανθρωπιστική συμπεριφορά των θεσμών. 

Η μέρα αυτή έχει και τα πρόσωπα της Ιστορίας μας.
Έχει το πρόσωπο της γυναίκας της Πίνδου. Τα πρόσωπα των νεαρών ανταρτισσών που πολέμησαν τους Ναζί στην Κατοχή. Των κρατούμενων στις Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ που ο αγώνας τους για τη δημοκρατία και την ελευθερία του λαού τις οδηγούσε μέχρι και το εκτελεστικό απόσπασμα. Τα πρόσωπα των γυναικών στα ξερονήσια που τους ζητούνταν να υπογράψουν δήλωση αποκήρυξης του κομμουνισμού για να μην τους πάρουν τα παιδιά τους. Των γυναικών που χωρίς ποτέ να το μάθουν τους πήραν από τα βρεφοκομεία τα παιδιά τους, γιατί το Παλάτι δεν τις έκρινε άξιες να τα μεγαλώσουν. Η μέρα αυτή έχει τα πρόσωπα των κοριτσιών του Πολυτεχνείου. Έχει τα πρόσωπα των γυναικών που βγήκαν μπροστά στη Μεταπολίτευση και αγωνίστηκαν για το στέριωμα της Δημοκρατίας. Έχει το πρόσωπο της Μελίνας Μερκούρη και του αγώνα που έδωσε μέσα και έξω από την Ελλάδα για την ελευθερία και τον πολιτισμό. 

Η μέρα αυτή είναι για την γυναίκα όλων των καιρών. Για την γυναίκα της κρίσης. Για την γυναίκα του μέλλοντος. Του μέλλοντος μας. Δεν λέμε μόνο χρόνια πολλά. Λέμε, κυρίως, καλούς αγώνες.

Περί εθνοϋπηκοοτητοϊθαγένειας

https://left.gr/news/peri-ethnoypikootitoithageneias
Λοιπόν, η γλώσσα υπάρχει για να εκφράζει νοήματα. Η κάθε γλώσσα αντιστοιχεί σε μια κοινωνία. Δηλαδή παράγεται και εξελίσσεται μέσα της για να εκφράζει τα νοήματα και τις αντιλήψεις της, δηλαδή το πως καταλαβαίνει τον κόσμο. Για αυτό, για παράδειγμα, σε κάποιες κοινωνίες που ήταν νομαδικές και τα μέλη τους άλλαζαν συνέχεια τόπο κατοικίας δεν υπήρχε λέξη ή έκφραση που να σημαίνει «καλλιεργώ την γη», γιατί οι άνθρωποι απλώς δεν καλλιεργούσαν και δεν χρειάζονταν μια τέτοια λέξη. Αντιστοίχως, στη δική μας κοινωνία υπάρχουν πάρα πολλά προσωνύμια που χαρακτηρίζουν αρνητικά την σεξουαλική ηθική μιας πολυγαμικής γυναίκας, αλλά δεν υπάρχει καμία αντίστοιχη για τους άνδρες, μια που η δική τους πολυγαμικότητα δεν θεωρείται στοιχείο ανηθικότητας. Έτσι είναι η γλώσσα. Όταν εκφράζει κάτι, αυτό το κάτι υπάρχει, έστω και μόνο στα κεφάλια των ανθρώπων. Όταν κάτι δεν μπορεί να το εκφράσει, όταν στέκεται βουβή, είναι μάλλον επειδή αυτό δεν είναι αρκετά υπαρκτό.

Το ίδιο ισχύει και για το βάρος που δίνει κάθε γλώσσα (άρα, κάθε κοινωνία) σε μια λέξη και το πόσο λεπτομερώς ή χονδροειδώς την χρησιμοποιεί. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε τις λέξεις έθνος, εθνικότητα, υπηκοότητα, ιθαγένεια ως ταυτόσημες. Όμως, ενώ το έθνος και η εθνικότητα εκφράζουν την πεποίθηση των ανθρώπων ότι ανήκουν στο ένα ή το άλλο εθνικό σύνολο και πως νιώθουν ότι έχουν μια συγκεκριμένη εθνική ταυτότητα (άρα είναι ένα ζήτημα συνειδησιακό), η υπηκοότητα και η ιθαγένεια (που νομικά είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα και συνώνυμα) αφορούν το σε ποιο κράτος ανήκεις ως πολίτης (άρα είναι ζήτημα διοικητικό, γραφειοκρατικό) και όχι τι κουβαλάς στην ψυχή σου. Άρα, το έθνος και η εθνικότητα είναι στο μυαλό, ενώ η υπηκοότητα-ιθαγένεια είναι στα χαρτιά. Και είναι και τα δύο εξίσου υπαρκτά και πραγματικά. Απλώς, στην Ελλάδα είχαμε πάντα την αντίληψη πως μέλος ενός έθνους σε κάνει το αίμα. Δηλαδή πως εμείς είμαστε Έλληνες, όχι μόνο επειδή μιλάμε ελληνικά και έχουμε συγκεκριμένα ήθη και έθιμα, αλλά και επειδή καταγόμαστε απευθείας από τους αρχαίους Έλληνες. Και για αυτό έχουμε φτάσει ακόμα και στην νομική γλώσσα (που είναι κι αυτή κοινωνικής φύσης και άρα επηρεάζεται από τις κυρίαρχες αντιλήψεις) την υπηκοότητα να την χρησιμοποιούμε ως συνώνυμο της ιθαγένειας, παρότι στην κυριολεξία τους το πρώτο σημαίνει σε ποια κρατική οντότητα ανήκεις, ενώ το δεύτερο ότι είσαι ιθαγενής, δηλαδή ότι είσαι ντόπιος, γεννήθηκες εκεί, είσαι από το ίδιο χώμα. Και για τον ίδιο λόγο, ενώ σε άλλες χώρες υπάρχει η λέξη citizenship που σημαίνει το να έχεις την ιδιότητα του πολίτη μιας χώρας (γιατί αυτό τους είναι σημαντικό και όχι το τι χρώμα έχει το δέρμα σου ή σε ποιο έθνος λέει το μυαλό σου πως ανήκεις), στην Ελλάδα δεν έχουμε αντίστοιχη λέξη, πχ «πολιτότητα». Γιατί; Μήπως επειδή, όπως λέγαμε και πριν, όταν κάτι δεν μπορεί να το εκφράσει η γλώσσα μιας κοινωνίας είναι κάτι που δεν υπάρχει αρκετά ως αντίληψη κι ως πραγματικότητα σε αυτήν την κοινωνία;

Στο περίφημο ζήτημα, λοιπόν, της «Μακεδονικής εθνότητας», η μισή ουσία είναι ότι αυτό που η κυβέρνηση αναγνώρισε είναι το δικαίωμα των κατοίκων της FYROM να αυτοπροσδιορίζονται στα λόγια και στο μυαλό τους όπως θέλουν (πράγμα αυτονόητο, καθώς κανείς δεν μπορεί -και ευτυχώς- να επιβάλει με το Διεθνές Δίκαιο πρόστιμα και ποινές για κάτι τέτοιο) και άρα αντιστοίχως διατήρησε το αυτονόητο δικαίωμα για τους δικούς της πολίτες να ονομάζουν τους κατοίκους της FYROM όπως θέλουν στον δημόσιο λόγο τους. Και ασφαλώς κράτησε το δικαίωμα για την ίδια να μην αναγνωρίζει πως υπάρχει μακεδονικό έθνος, πως υπάρχει δηλαδή ένα έθνος που αντιστοιχεί σε ολόκληρο τον ιστορικό μακεδονικό χώρο, ο οποίος αυτή τη στιγμή ανήκει σε τρία διαφορετικά κράτη. Αυτό που αναγνώρισε η κυβέρνηση είναι πως η υπηκοότητα-ιθαγένεια (δηλαδή, αυτό που θα γράφεται στα χαρτιά) ασφαλώς και θα λέγεται «Μακεδόνας/πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας», μια που το ίδιο το κράτος θα λέγεται Βόρεια Μακεδονία και άρα οι πολίτες που ανήκουν σε αυτό δεν θα μπορούσαν να γράφονται αλλιώς στα δημόσια έγγραφα τους. Πιο απλά ακόμα, λέμε στους γείτονές μας τι θα γράφουν τα επίσημα χαρτιά του κράτους τους, δεν τους λέμε τι θα λέει το μυαλό και το στόμα των πολιτών τους. Και καλώς.

Όμως, η άλλη μισή ουσία του ζητήματος είναι πως με αφορμή αυτήν την υπόθεση αναδεικνύεται μία μόνιμη παθογένεια της Ελλάδας. Πως δεν έχουμε μία ευρεία αντίληψη του ίδιου του έθνους. Του ότι για να ανήκει κάποιος στο ελληνικό έθνος δεν πρέπει να κρατάει από αρχαιοελληνικό αίμα, αλλά να συμμετέχει στα βασικά στοιχεία του πολιτισμού της ελληνικής κοινωνίας και να τα νιώθει δικά του. Ναι, αυτή είναι η λέξη-κλειδί, το να τα νιώθει. Η εθνικότητα βασίζεται στην αίσθηση του συνανήκειν. Αρκεί αυτό για να πάρει κάποιος και την υπηκοότητα, την ιδιότητα του πολίτη και να μπορεί πχ να ψηφίζει στις βουλευτικές εκλογές; Όχι, από μόνο του. Και για αυτό κάθε κοινωνία βάζει διαφορετικούς κανόνες για να γίνει αυτό. Αλλά αναγνωρίζοντας πάντα, ειδικά οι κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης και των ΗΠΑ, πως εθνικότητα και ιδιότητα του πολίτη είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Αλλά και πως ένας άνθρωπος μπορεί να ανήκει σε ένα έθνος σήμερα, ακόμα κι αν έχει άλλη εθνική καταγωγή, ακόμα κι αν οι γονείς του ανήκουν σε άλλο έθνος. Και ευτυχώς στην Ελλάδα υπάρχει ο Αντετοκούμπο για να το μάθει αυτό το πράγμα σε όλα τα νέα παιδιά. Δεν καταφέρνει, δυστυχώς, να το μάθει στα παιδιά του Χάρβαρντ που μπορεί να πήραν δύο πτυχία, αλλά δεν μπορούν να χωρίσουν δυο γαϊδάρων άχυρα. Ή δεν θέλουν να το κάνουν, για να μπορούν να κρατάνε την αντίληψη του κόσμου τόσο χαμηλά, ώστε οι ίδιοι να φαντάζουν μεγάλοι.

Ένας Δεκέμβρης διαφορετικός, σαν τόσους άλλους

https://www.news247.gr/koinonia/enas-dekemvris-diaforetikos-san-tosoys-alloys.6673559.html

Οι εξεγέρσεις έχουν πάντα μέσα τους πολλά και μπερδεμένα υλικά. Δεν είναι σαν τα κινήματα που έχουν πάντα έναν συγκεκριμένο στόχο, στην αρχή τουλάχιστον. Το Άρθρο 16 είχε μέσα του κόσμο με διαφορετικές προσλαμβάνουσες και στοχεύσεις, αλλά ο βασικός στόχος ήταν ένας, ρητός και αδιαμφισβήτητος. Να μην υπάρξουν στην Ελλάδα ιδιωτικά πανεπιστήμια και να μην μαραζώσουν τα δημόσια. Ο Δεκέμβρης του 2008, όμως, ήταν (και είναι, ως ζώσα μνήμη) μία γενική αντίθεση στην πραγματικότητα. Και τις εξεγέρσεις τις κάνουν μόνο οι νέοι. Γιατί μόνο αυτοί νιώθουν μαζικά αυτό το γενικό πράγμα που εκφράζει μια εξέγερση: το «δεν μας χωράει αυτός ο κόσμος».

Για αυτό το λόγο, κάθε προσπάθεια να ερμηνευτεί το τι ήταν ο Δεκέμβρης, όπως και το τι ήταν το Πολυτεχνείο, τι ήταν ο Μάης του ’68 και πάει λέγοντας, θα είναι αδύνατο να συμπεριλάβει όλες τις πτυχές και όλες τις προεκτάσεις που ήθελε ο κάθε ένας από τους συμμετέχοντες να δώσει τότε. Αλλά και αυτές που θέλει, αναδρομικά ίσως, να δώσει σήμερα. Και αν αυτό φαίνεται σαν πρόβλημα, ας σκεφτούμε ταυτόχρονα πως αυτή η αναδρομική διεκδίκηση και προσπάθεια εκ των υστέρων ανανοηματοδότησης ενός γεγονότος, είναι ακριβώς αυτό που δείχνει ότι αυτό το γεγονός είναι ζωντανό και δεν έχει καταφέρει καμία εξουσία να το κλείσει για πάντα στο μουσείο. Αυτό είναι που δείχνει την αξία του, δηλαδή την διαχρονικότητά του.

Όμως, πάντα χρειάζεται να ανιχνεύουμε την βάση μιας εξέγερσης. Τι ήταν αυτό που, έστω σε πρώτη φάση, έβγαλε τους περισσότερους στο δρόμο. Σκεφτόμουν την μαρτυρία μίας συμμετέχουσας στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Φιλοξενούνταν στο ντοκιμαντέρ του Στέλιου Κούλογολου Η αληθινή ιστορία της 17 Νοέμβρη και κατέθετε πως με την εξέγερση οι φοιτητές έβαλαν ένα φρένο στην προσπάθεια της Χούντας να μασκαρευτεί και να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, δήθεν ελεύθερες, αλλά πάντα υπό τον έλεγχο του στρατού. Μια συγκαλυμμένη δικτατορία. Και έλεγε περίπου πως «είπαμε ότι αυτό που γίνεται στην Τουρκία δεν θα το ζήσουμε εδώ». Δέκα χρόνια μετά, νιώθω πως παρόμοια ήταν και η βάση του Δεκέμβρη. Ξέραμε, είχαμε βιώσει την κρατική καταστολή στα προηγούμενα χρόνια. Βλέπαμε το μέλλον της ανεργίας και της μετανάστευσης που μας ετοίμαζαν. Βλέπαμε και αμυνόμασταν, όπως μπορούσαμε, όπως καταλαβαίναμε και όπως μας επέτρεπε η εποχή. Και τότε, μέσα στα Εξάρχεια δολοφονήθηκε ένα παιδί από αστυνομικό. Και είπαμε, «Φτάνει, ως εδώ!». Και βγήκαμε στους δρόμους. Αυτό το «Ως εδώ!» ήταν η μαγιά του Δεκέμβρη. Το ότι καταλάβαμε πως αν δεν βγαίναμε στους δρόμους, αν δεν διαδηλώναμε δυναμικά την οργή μας, αυτό θα συνέβαινε ξανά. Πως δεν υπήρχε τρόπος να μην τολμήσει κανείς ξανά να διανοηθεί να σηκώσει όπλο απέναντι σε πολίτη, από το να βγούμε στους δρόμους. Ότι είναι δική μας δουλειά να βάλουμε τέρμα σε αυτήν την ιστορία, πριν ξεκινήσει για τα καλά. ότι «Ο λαός θα πει την τελευταία λέξη».

Βεβαίως, τον λαό με μαζικούς όρους δεν τον πήρε ποτέ μαζί του ο Δεκέμβρης. Δεν γινόταν να τον πάρει. Ήταν εκρηκτικός, ήταν βίαιος, ήταν συγκρουσιακός. Το χρώμα στον Δεκέμβρη δεν τον έδωσαν μόνο οι μαζικές διαδηλώσεις φοιτητών και μαθητών. Τον έδωσαν κυρίως οι δράσεις μητροπολιτικής βίας. Αυτές του έδωσαν την εκρηκτική δυναμική, αυτές τράβηξαν πάνω του την προσοχή και το ενδιαφέρον ολόκληρου του κόσμου και ταυτοχρόνως του στέρησαν την μαζική λαϊκή συμμετοχή, η οποία έτσι κι αλλιώς όμως δεν ήταν και δεδομένη.  Δυόμιση χρόνια μετά τον Δεκέμβρη είχαμε το κίνημα των Πλατειών. Εκεί η συμμετοχή δεν ήταν απλώς μαζική. Ήταν αυτό που συνηθίζουμε να λέμε, πάνδημη. Και ο κόσμος έμαθε ακόμα και να αντέχει στις επιθέσεις της αστυνομίας. Και έδειξε πως για τον ελληνικό λαό η υποταγή δεν θα γίνει ποτέ τιμή. Δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος για το αν ο Δεκέμβρης έδωσε ώθηση στις Πλατείες. Πιθανότατα, οι Πλατείες θα γίνονταν και χωρίς αυτόν. Όμως, το σίγουρο είναι πως μέσα από τον Δεκέμβρη πολιτικοποιήθηκαν πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι που τον επόμενο καιρό βρέθηκαν σε πολιτικές συλλογικότητες, σε εγχειρήματα κοινωνικής αλληλεγγύης και στους δρόμους. Πάρα πολλοί νέοι που έμαθαν για πάντα πως η πολιτική δεν γίνεται κυρίως με τα χαρτιά, τα μολύβια και τα νούμερα. Η πολιτική γίνεται κυρίως με τα σώματα. Με τη δράση, με τη συμμετοχή, με την φυσική παρουσία σου μέσα στις κοινωνικές διεργασίες, εκεί που γεννιέται το καινούριο, για να το ξεγεννήσεις κι εσύ. Αυτός ήταν, τελικά, ο Δεκέμβρης. Άλλη μια φορά που πήραμε αυτό το μάθημα. Για την πολιτική και για την ζωή.

Ο Σταύρος Παναγιωτίδης είναι υποψήφιος διδάκτορας Σύγχρονης Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.