Τι είναι τελικά το κόμμα;

http://www.avgi.gr/NavigateActiongo.action?articleID=448384

07/05/2009


Πριν κάποια χρόνια, σε ένα σήριαλ, ένας από τους πρωταγωνιστές έλεγε: «Έλα μωρέ, άσε τα παιδιά να πουν τη γνώμη τους». Και ο άλλος απαντούσε: «Κοίτα να δεις, εδώ είναι σπίτι, δεν είναι ο Συνασπισμός για να λέει ο καθένας τη γνώμη του!». Αυτό που σχολίαζε ο παραπάνω διάλογος ήταν ένα από τα πιο σταθερά ταυτοτικά χαρακτηριστικά του Συνασπισμού, η «εσωκομματική δημοκρατία».

Αυτή η έννοια έχει υποστεί στον ΣΥΝ την προκρούστεια διαδικασία της προσαρμογής στα κομματικά μας μέτρα. Μάθαμε να την αντιλαμβανόμαστε εργαλειακά, ως μέσο για τη διασφάλιση της ενότητας του κόμματος. Η οποία ενότητα εκπίπτει ως έννοια με τη σειρά της στο επίπεδο της απλής συνύπαρξης όλων στο κόμμα, χωρίς κάποια πολιτικά προσδιοριστικά στοιχεία, καθίσταται επομένως αυταξία. Θυμίζει δηλαδή κάτι από την περίφημη «εθνική ενότητα». Στον ΣΥΝ η συνύπαρξη ήταν πάντα μια δύσκολη υπόθεση. Έτσι, μία συνθήκη που θα έπρεπε να αποτελεί έκτακτο μέτρο των πρώτων χρόνων του, δηλαδή η δυνατότητα άσκησης διαφορετικών πολιτικών στο πλαίσιο του ίδιου κόμματος, παγιώθηκε και θεωρείται ένα από τα ιερά χαρακτηριστικά του κομματικού μας κεκτημένου.

Αυτή ακριβώς η δυνατότητα είναι που ονομάζεται από κάποιους συντρόφους «εσωκομματική δημοκρατία». Όμως, αυτό συγκρούεται τόσο με την έννοια του κόμματος όσο και με αυτήν της δημοκρατίας. Αφενός, το κόμμα έχει ως βάση την έννοια της συλλογικότητας. Συλλογικότητα σημαίνει συναπόφαση και συναπόφαση σημαίνει και κοινή δράση. Για να το πω αλλιώς, αν στο κόμμα συζητάμε, ψηφίζουμε, αποφασίζουμε και μετά ο καθένας κάνει το δικό του, τι νόημα έχει η ύπαρξη του; Αυτή η στάση ακυρώνει την ίδια τη συλλογικότητα ως έννοια. Αφετέρου, δημοκρατία σημαίνει μεν δικαίωμα στη δημόσια διαφωνία, καθώς και δικαίωμα στην αποχή από την υλοποίηση μίας απόφασης, αλλά σημαίνει εξίσου την υποχρέωση να μην παρεμποδίζεται η εφαρμογή της (δημοκρατικά!) ληφθείσας απόφασης, ιδίως διά της υλοποίησης της μειοψηφούσας άποψης.

Ίσως έχει γίνει ήδη αντιληπτό πως αφορμή για το κείμενο είναι τα γεγονότα του συνεδρίου της ΠΟΣΔΕΠ, τα οποία δεν θα αναφέρω διεξοδικά. Το βασικό γεγονός είναι πως τρία μέλη του ΣΥΝ επέλεξαν να συμμετάσχουν στο συνέδριο με ξεχωριστό ψηφοδέλτιο από αυτό που στήριζε το κόμμα και στο οποίο συμμετείχε η Π.Κ. Πανεπιστημιακών του ΣΥΝ και συμμετείχαν σε ένα (αντι-ΣΥΡΙΖΑ) μπλοκ, το οποίο συναπάρτιζαν ομού μετά του ΠΑΣΟΚ, της Ν.Δ. και των μεγάλων αστικών ΜΜΕ που υποδέχτηκαν με άγρια χαρά το αποτέλεσμα του συνεδρίου. Τα τρία αυτά μέλη έβαλαν ως στόχο να χάσει την ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ η Συσπείρωση, παράταξη που όλα τα προηγούμενα χρόνια (και παρά τα επιμέρους λάθη που αναγνωρίστηκαν από μέλη της) έκανε έναν μεγάλο αγώνα εναντίον της πολιτικής της Ν.Δ. για τα πανεπιστήμια. Δυστυχώς, η Ανανεωτική Πτέρυγα, έκρινε πως η συγκεκριμένη πρακτική την εκφράζει και προσφέρεται ως όχημα για να αμφισβητήσει τον εσωκομματικό συσχετισμό δύναμης.

Είμαι από αυτούς που χαρακτηρίζονται από την μέχρι εμμονής υποστήριξη της ενότητας του κόμματος. Όμως, η ενότητα έχει νόημα όταν λειτουργεί προωθητικά για το κόμμα. Το όριο της ενότητας βρίσκεται στο σημείο οπού αυτή μετεξελίσσεται σε μία παραλυτική ισορροπία. «Ο ΣΥΝ συγκροτήθηκε ως κόμμα πολιτικής και όχι ιδεολογικής ενότητας», μας θυμίζουν συχνά οι σύντροφοι της Πτέρυγας. Λοιπόν, από πότε συνιστά «πολιτική ενότητα» η συμμετοχή σε διαφορετικά ψηφοδέλτια στον ίδιο κοινωνικό χώρο; Είναι αλήθεια πως και σε άλλους συνδικαλιστικούς χώρους τα μέλη του ΣΥΝ συμμετέχουν σε διαφορετικά ψηφοδέλτια. Αλλά αυτό συνιστά πρόβλημα, όχι κατάκτηση! Αντί να το αντιμετωπίσουμε θα το εξιδανικεύσουμε; Επιπλέον, η περίπτωση της ΠΟΣΔΕΠ για προφανείς λόγους είναι διαφορετική. Και δυστυχώς η Ανανεωτική Πτέρυγα, με απίστευτη πολιτική μικροφθαλμία, επιλέγει να υποστηρίξει την ΑΡΜΕ και να θεωρήσει το αποτέλεσμα της ως «άνοδο των ανανεωτικών ιδεών στα πανεπιστήμια». Αλήθεια, πότε ξανάγινε τάση ενός κόμματος να πανηγυρίζει για την ήττα της παράταξης που στηρίζει το κόμμα;

Δυστυχώς, αυτό το απίστευτο αυτογκόλ της Πτέρυγας, που στην πρεμούρα της να ανακατέψει τον εσωκομματικό συσχετισμό δύναμης νομιμοποιεί ό,τι πιο αντικομματικό έχει στις τάξεις της, έχει και συνέχεια. Οι σύντροφοι που ομνύουν στην ενότητα του κόμματος ζητούν από το κόμμα να παραβιάσει το καταστατικό του αναφορικά με τις βουλευτικές θητείες. Βλέπουν συνωμοσίες για να εξωθηθεί ο σ. Κουβέλης εκτός Βουλής, χωρίς(;) να βλέπουν πως τις ίδιες συνέπειες θα έχουν και οι σ. Αλαβάνος και Δραγασάκης. Πρόκειται για τους ίδιους συντρόφους που όταν είχε δοθεί το χρίσμα του υποψηφίου για τον Δήμο Αθηναίων στον Αλέξη Τσίπρα ωρύονταν (και δικαίως!) πως υπήρχε παραβίαση καταστατικού. Σήμερα, διεκδικούν αυτό που καταδίκαζαν. Ταυτόχρονα, διεκδικούν την ακύρωση της πρόσφατης απόφασης του Διαρκούς Συνεδρίου για τις θέσεις των υποψηφίων του ΣΥΝ στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να πάρει ο σ. Παπαδημούλης τη δεύτερη θέση. Διεκδικούν δηλαδή να πεταχτεί στα σκουπίδια η απόφαση των μελών του κόμματος.

Γράφω όλα αυτά, για να πω ότι πρέπει σήμερα να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει το κόμμα, τι σημαίνει η συντροφικότητα. Θα προσέξατε ίσως πως αναφέρθηκα στα μέλη της ΑΡΜΕ ως «τα τρία μέλη του κόμματος». Απέφυγα να τους αποκαλέσω «συντρόφους», διότι απλώς δεν τους θεωρώ τέτοιους. Σύντροφοι είναι αυτοί με τους οποίους σε έναν αγώνα είμαστε από την ίδια πλευρά, όχι απέναντι. Επιμένω όμως να θεωρώ συντρόφους και συντρόφισσες μου τα μέλη της Ανανεωτικής Πτέρυγας. Ανθρώπους που κράτησαν όρθιο το κόμμα μας όταν απειλούνταν με διάλυση, ανθρώπους που παρά τις διαφωνίες τους έχουν το ηθικό και αξιακό φορτίο που τους επιβάλλει να παραμείνουν στο κόμμα μας, ενώ κάποιοι θα μπορούσαν, αν ήθελαν, να έχουν υπουργείο στο ΠΑΣΟΚ. Αυτούς τους παρακαλώ. Τους παρακαλώ να σκεφτούν πως όταν το κόμμα δεν αποτελεί συλλογικότητα αλλά άθροισμα ατόμων, τότε το «κοινό μας σπίτι» καταστρέφεται. Να σταματήσουν να υποστηρίζουν αυτούς που εκμεταλλευόμενοι κενά του καταστατικού μας παραμένουν στο κόμμα παρά τη χυδαία αντικομματική και πάνω από όλα αντιαριστερή πολιτεία τους. Να σταματήσουν την απαράδεκτη πρακτική του να ασκούν πίεση στο κόμμα τους μέσω των ΜΜΕ, να συμμετέχουν de facto στην προσπάθεια του αστικού συνασπισμού εξουσίας να καταστήσει τον ΣΥΝ και τον ΣΥΡΙΖΑ λιγότερο ριζοσπαστικούς. Διαφορετικά, και εφόσον πολλά από αυτά που έθιξα νωρίτερα αφορούν το καταστατικό μας, ας προκαλέσουν ένα σχετικό συνέδριο. Εκεί όμως, θα τεθεί και το ζήτημα της διαγραφής όσων συμμετέχουν σε διασπαστικά ψηφοδέλτια στους συνδικαλιστικούς χώρους, όπως ήδη ισχύει για τις βουλευτικές και τις δημοτικές εκλογές. Ελπίζω να μην βρεθεί αριστερός που θα υποστηρίξει πως οι εκλογές είναι σημαντικότερες από τον ταξικό αγώνα στα συνδικάτα και τα σωματεία.

Ας ανοίξουμε λοιπόν άλλον έναν κύκλο εσωστρέφειας. Δεν πειράζει, δεν θα είναι η πρώτη φορά. Αλλά όπως είναι γνωστό, τίποτα το καινούργιο δεν γεννιέται χωρίς πόνους. Ας ξανασυζητήσουμε λοιπόν τι σημαίνει «κόμμα» κι ας προσφύγουμε στη βάση του κόμματος. Κι ας μετρηθούνε οι απόψεις μας.